Η ανασκαφή που έγινε το 1955 στο χώρο του «δημαρχείου Ερμιόνης», (πρώην δημοτικό σχολείο), θα αποκαλύψει τεράστια τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική διαστάσεων 40 μ. Χ 17,60 μ. η οποία από το αποτελείτο:
- από μεγάλη υπαίθρια αυλή της οποίας μεγάλο μέρος καταλαμβάνει μεγάλη ορθογώνια δεξαμενή,
- από το νάρθηκα
- από τον κυρίως ναό με ημικυκλική κόγχη ιερού,
- προσκτίσματα, που κοσμούνται από ωραιότατα και λαμπρά ψηφιδωτά.
Επίσης βρέθηκε χώρος διαστάσεων 9,75μ. x 3,25μ., ο οποίος πιθανότατα χρησιμοποιείτο ως κατοικία του επισκόπου. Το κεντρικό κλείτος (κυρίως ναός) κοσμείται από φανταστικά θέματα ψηφιδωτών παραστάσεων, όπως φολίδες, ρόδακες, πλοχμοί και φυτικός διάκοσμος. Στο νάρθηκα διαστάσεων 17μ. Χ 3μ. υπάρχουν ενδιαφέροντα θέματα με γεωμετρικά σχήματα και ζωικός διάκοσμος (πάνθηρας, ερωδιοί, πτηνά), όπως και φυτικός διάκοσμος.
Το Σεπτέμβρη του 2013 ο Δήμος Ερμιονίδας σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς ξεκίνησε τις εργασίες συντήρησης επανατοποθέτησης των ψηφιδωτών δαπέδων στο χώρο τους. Μέχρι σήμερα έχει επανατοποθετηθεί ένα ψηφιδωτό δάπεδο διαστάσεων 5,24μ. Χ 4,50μ. με παραστάσεις από ζωικό διάκοσμο (αετός που κρατάει στα νύχια του πέρδικα, αίγαγρος που τρώει κισσόφυλλα κ.ά.). Επίσης γεωμετρικά σχήματα (10 αποχρώσεων), ρόμβοι, τετράγωνα, πλοχμοί και μια θαυμάσια επιγραφή σωζόμενη, οποία αναγράφει: «ΕΠΙ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΕΣΤΑΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΗΜΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΟΥ ΑΝΕΝΕΩΘΙ ΤΟ ΕΡΓΟΝ». Δύο άλλα σημαντικά δάπεδα που είναι έτοιμα προς επανατοποθέτηση (τεράστιοι κύκλοι τεμνόμενοι με ρόμβους και τετράγωνα ενδιάμεσα αυτών) θα ολοκληρώσουν το πρώτο στάδιο επανατοποθέτησης των ψηφιδωτών.Το 2005 επιστημονικό προσωπικό από τη διεύθυνση Συντήρησης, Αρχαίων και Νεοτέρων Μνημείων επισκέφθηκε την Παλαιοχριστιανική Βασιλική, φωτογράφισε όλο το χώρο, αφού απομάκρυνε φερτά υλικά, πλαστικές διαφάνειες, χώματα κλπ. και συνέταξε μελέτη Κατάστασης Διατήρησης – Παθολογίας των ψηφιδωτών δαπέδων, η οποία εγκρίθηκε με ομόφωνη απόφαση του ΚΑΣ. Οι εργασίες συντήρησης σταμάτησαν το 2007, αφού πρώτα είχαν αποκαλυφθεί τρεις χώροι με ψηφιδωτά τα οποία μετά από ενέργειες του Δήμου Ερμιόνης, συντηρήθηκαν στα εργαστήρια από φοιτητές αρχαιολογίας. Το έργο με τίτλο: «Ανάδειξη Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής Ερμιόνης» το 2005 εντάχθηκε στο Πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ, αλλά το 2010 απεντάχθηκε μαζί με δεκάδες άλλα έργα σ` όλη τη χώρα, λόγω της οικονομικής κρίσης.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων εργασιών μετά από έντονη βροχόπτωση, αποκαλύφθηκε από το συντηρητή αρχαιοτήτων κ. Καράμπαλη Γεώργιο ψηφιδωτό 5ου αιώνα που δεν είχε βρεθεί κατά την ανασκαφική έρευνα του 1955 και έφερε στο φως ψηφιδωτό δάπεδο διαστάσεων 3,10μ Χ 1,85μ. στο οποίο απεικονίζονται τέσσερις σταυροί (25 εκ. ο καθένας), πολύχρωμα πτηνά και φυτικός διάκοσμος.
Η Δημοτική Κοινότητα Ερμιόνης έχει προχωρήσει σ` όλες εκείνες τις ενέργειες, για να συνεχιστούν οι εργασίες συντήρησης και ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου της Βασιλικής Παλαιοχριστιανικής Ερμιόνης, ώστε ο χώρος να γίνει Πιστεύει δε ότι η αποπεράτωσή του συγκεκριμένου έργου θα δώσει στην πόλη μεγάλη πολιτιστική και τουριστική αξία.H Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ερμιόνης θεωρείται η καλύτερη σε όλη την Ελλάδα και τα Βαλκάνια και ίσως της Ευρώπης, σύμφωνα πάντα με τις αναφορές του αείμνηστου αρχαιολόγου Ορλάνδου και του αρχιτέκτονα της Αναστήλωσης Ευστάθιο Στίκα, οι οποίοι έκαναν τις ανασκαφές της Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής το 1955.
Η Δημοτική Κοινότητα Ερμιόνης θεωρεί ότι το παρόν έργο είναι το σημαντικότερο των τελευταίων ετών και γι` αυτό έχει προχωρήσει σ` όλες εκείνες τις ενέργειες, για να συνεχιστούν οι εργασίες συντήρησης και ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου της Βασιλικής Παλαιοχριστιανικής Ερμιόνης. Επιδιώκει ο χώρος να γίνει επισκέψιμος από τους κατοίκους και τους τουρίστες της περιοχής, οι οποίοι θα έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν από κοντά ανεκτίμητης αξίας ψηφιδωτά του 4ου και 5ου αιώνα.
Πιστεύει δε ότι η αποπεράτωσή του συγκεκριμένου έργου θα δώσει στην πόλη μεγάλη πολιτιστική και τουριστική αξία.
